Konkurs Pro Publico Bono ogłosił premier Jerzy Buzek w 1999 r. Okazją był Jubileusz 10-lecia Odrodzenia Niepodległej Rzeczypospolitej. Okazało się, że Konkurs warto powtarzać. Inicjatorami powołania Fundacji byli: "Kurier z Warszawy" Jan Nowak Jeziorański i laureaci Konkursu Jubileuszowego pp. Izabela Dzieduszycka i Krzysztof Pawłowski. W kolejnych edycjach Konkursu był już podział na kategorie. Jedna z nich obejmowała inicjatywy na rzecz środowiska i regionu ze szczególnym uwzględnieniem współpracy organizacji z samorządem terytorialnym. Warto podkreślić ten fakt z uwagi na specyfikę tegorocznego Konkursu, który skupia się na tego rodzaju współpracy.
W 2009 r. Konkurs objął wyłącznie nagrodzonych we wcześniejszych edycjach, aby wyłonić laureata Nagrody Pro Publico Bono Dwudziestolecia Odrodzenia Niepodległej Rzeczypospolitej. Otrzymali ją ex aequo: Fundacja Pomocy Wzajemnej "Barka", prof. Jerzy Regulski oraz Fundacja Ośrodek "Karta". Laureaci, tak było i w latach ubiegłych, odebrali Jubileuszową Nagrodę 11 listopada w dniu Narodowego Święta Niepodległości w Sali Hołdu Pruskiego w Sukiennicach.
W dniu 3 maja tego roku w Nadrzeczu na Lubelszczyźnie, podczas tradycyjnej majówki, ogłoszona została pierwsza edycja odnowionej Nagrody Pro Publico Bono na najlepsze dokonanie, wpisujące się w obszar samorządności obywatelskiej. Tym razem zgłoszenia rejestrują (do 16 września) i opiniują starostowie powiatów, gdzie jest siedziba lub teren działania podmiotu zgłaszającego swój udział w Konkursie. Fundację Konkurs Pro Publico Bono wspiera tym razem współorganizator, którym jest Związek Powiatów Polskich.
Tegoroczny Konkurs, pod hasłem "Samorządność dla solidarności", adresowany jest do "wszystkich podmiotów społeczeństwa obywatelskiego" i to bez względu na status formalnoprawny. Kapitułę Nagrody, której przewodniczy prof. Andrzej Zoll, były prezes Trybunału Konstytucyjnego i Rzecznik Praw Obywatelskich IV kadencji, wspiera Zespół Ekspertów, który będzie mógł przeprowadzać audyt. Po wstępnej selekcji, w oparciu
o wcześniej wypracowane i dostępne w Internecie kryteria, Kapituła Konkursu, której członków powołuje Kuratorium Nagrody, do dnia 17 października ogłosi listę finalistów. Fundatorem grantów finansowych jest Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności. Kapituła ogłosi wyniki Konkursu 11 listopada w dniu Narodowego Święta Niepodległości i w ramach Drugich Dni Pamięci.
Pierwsze Poznańskie Sympozjum Pro Publico Bono "Kultura pamięci - kultura solidarności" odbyło się w dniu 18 czerwca ubiegłego roku. Dlaczego Poznań i cała Wielkopolska stały się "laboratorium solidarności"? Waldemar Rataj, prawnik i politolog, prezes Fundacji Przestrzeni Obywatelskiej Pro Publico Bono, nie ma najmniejszych wątpliwości, że tak jest i być powinno. Kultura pamięci, pielęgnowanie pamięci, jest twórczym sposobem odkrywania naszego dziedzictwa dla rozwoju. Dlaczego Poznań?
Poznański Czerwiec 1956 był pierwszym etapem długiej drogi do suwerennej Polski po 1989 roku. A wcześniej - pamiętamy - było współdziałanie różnych stanów w "najdłuższej wojnie nowoczesnej Europy" i zwycięskie powstanie o przyłączenie Wielkopolski do odradzającej się po 123 latach niewoli Rzeczypospolitej. Niemcy zaprotestowali przeciwko przyjazdowi Ignacego J. Paderewskiego do Poznania i w dniu 27 grudnia 1918 r. wybuchło powstanie. Dzisiaj - właśnie w Poznaniu - działa, wykraczając poza granice Wielkopolski i Polski, Fundacja Pomocy Wzajemnej "Barka”. Już sama nazwa wskazuje, że chodzi o ewangeliczne przesłanie, zawarte w słowach św. Pawła: "Jeden drugiego ciężary noście".
Fenomen Fundacji "Barka", laureata Nagrody Pro Publico Bono Dwudziestolecia Odrodzenia Niepodległej Rzeczypospolitej, założonej przez Barbarę i Tomasza Sadowskich, zasługuje na obszerne i odrębne omówienie. Doświadczenie i dokonania Fundacji sprawiły, że jest ona jednym z sygnatariuszy powołanej przez marszałka Wielkopolski Marka Woźniaka Akademii Solidarności, mającej koordynować prace przeciwdziałające wykluczeniu społecznemu. W pracach Akademii, która zainaugurowała działania 3 czerwca br., biorą udział członkowie organizacji pozarządowych, biznesu i samorządów z różnych stron Polski. Chodzi o praktyczną, innowacyjną, opartą na systemowym podejściu realizację idei ekonomii społecznej. Doświadczenia Fundacji Konkurs Pro Publico Bono i praktyczne osiągnięcia Barki w zakresie przywracania do życia i pracy ludzi marginesu społecznego, przy jednoczesnej otwartości na innowacje społeczne władz samorządu Poznania i Wielkopolski, dobrze rokują całemu przedsięwzięciu.
Okazuje się, że zasada pomocniczości może być z powodzeniem praktycznie stosowana. Nie wystarczy dawać, trzeba wspierać, aby bezradni, zagubieni i wykluczeni mogli powrócić do czynnego życia i odpowiedzialności za własny i cudzy los. Wspólnoty lokalne mają w tym zakresie wyjątkowo doniosłą rolę do spełnienia. Tegoroczny Konkurs "Samorządność dla solidarności”, przy współpracy z władzą powiatową, ma ową wyjątkową doniosłość wydobyć, ukazać i wypromować. Chcemy, aby Polska partyjna i resortowa ustąpiła miejsca Polsce lokalnej i powiatowej. Powiaty, zawieszone między gminą a województwem, łącząc różnorodne podmioty życia lokalnego, mogą być twórczym zaczynem kolejnego ożywienia obywatelskiego, na które czeka kraj. Byle tylko władza państwowa zrozumiała, że jej powołaniem jest służebność.
